QUY TRÌNH CHUẨN (SOP) CẮT – ĐỐN HẠ CÂY CHÍNH XÁC TRONG KHÔNG GIAN HẸP

MỤC ĐÍCH

Hướng dẫn chi tiết từng bước thực hiện việc cắt, chặt, đốn hạ cây trong không gian hẹp tại khu vực đô thị, đảm bảo an toàn lao động, tuân thủ quy định của OSHA (Cục Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp) và ISA (Hiệp hội Cây Xanh Quốc tế), đồng thời áp dụng phương pháp phân tích nguyên nhân gốc rễ để giải quyết các vấn đề liên quan.

PHẠM VI ÁP DỤNG

• Các công trình đô thị, vườn nhà, khu dân cư có diện tích hạn chế.
• Cây có nguy cơ ảnh hưởng đến kết cấu công trình, hệ thống điện, giao thông.
• Các tình huống yêu cầu cắt cây chính xác, tránh gây thiệt hại tài sản hoặc nguy hiểm cho con người.

CÔNG CỤ & THIẾT BỊ YÊU CẦU

• Cưa xích, cưa tay, máy cắt cành
• Dây thừng, hệ thống ròng rọc, thiết bị hãm dây
• Xe nâng, cần cẩu (nếu cần)
• Thiết bị bảo hộ cá nhân (mũ bảo hiểm, kính bảo hộ, găng tay chống cắt, áo phản quang, dây an toàn, giày bảo hộ)
• Bộ sơ cứu y tế
• Thiết bị định vị dây leo và neo buộc

QUY TRÌNH CHI TIẾT

BƯỚC 1: KHẢO SÁT HIỆN TRƯỜNG & ĐÁNH GIÁ RỦI RO

Đánh giá tình trạng cây

• Kiểm tra độ nghiêng của thân cây, gốc cây có bị mục, rỗng hay không.
• Xác định các dấu hiệu mục rữa, sâu bệnh, vết nứt trên thân cây.
• Kiểm tra hệ thống rễ có làm ảnh hưởng đến móng nhà, cống thoát nước không.
• Đánh giá khả năng chịu lực của cành cây khi thao tác cắt.

Xác định yếu tố nguy hiểm xung quanh

• Kiểm tra vị trí dây điện, cáp viễn thông gần khu vực cây.
• Xác định khoảng cách từ cây đến công trình xây dựng, phương tiện giao thông, người đi bộ.
• Đánh giá điều kiện thời tiết (gió mạnh, mưa, sấm sét) có ảnh hưởng đến quá trình cắt hay không.
• Kiểm tra địa hình, xác định lối thoát an toàn nếu xảy ra tình huống khẩn cấp.

Phân tích nguyên nhân

• Tại sao cây cần bị cắt? (Cây bị bệnh, đổ nguy hiểm, gây cản trở giao thông…)
• Nếu cắt một phần có giải quyết vấn đề không hay cần loại bỏ toàn bộ cây?
• Có cách nào để cắt giảm thiểu tác động đến môi trường và hệ sinh thái xung quanh không?

BƯỚC 2: LẬP KẾ HOẠCH & CHUẨN BỊ

Lên phương án cắt

• Xác định phương pháp cắt: Cắt từng phần từ trên xuống hay cắt toàn bộ bằng cần cẩu.
• Đánh dấu các nhánh cây sẽ cắt trước để giảm tải trọng.
• Nếu có nguy cơ rơi vào công trình, sử dụng dây hãm để kiểm soát hướng rơi.
• Bố trí khu vực an toàn cho đội thi công và người dân.

Chuẩn bị nhân lực & thiết bị

• Chia nhóm công tác: Người cắt, người giữ dây, người hướng dẫn dưới mặt đất.
• Kiểm tra thiết bị bảo hộ của từng thành viên.
• Đảm bảo các công cụ cắt đã được kiểm tra và hoạt động tốt.
• Chuẩn bị xe cứu thương hoặc kế hoạch sơ cứu trong trường hợp xảy ra sự cố.

BƯỚC 3: THỰC HIỆN CẮT TỪNG PHẦN

Cắt cành nhỏ trước

• Bắt đầu từ những cành nhỏ ở phía ngoài trước.
• Sử dụng cưa tay hoặc cưa xích để giảm tải cho thân cây.
• Nếu có nguy cơ rơi tự do gây thiệt hại, sử dụng dây thừng để hạ cành xuống từ từ.

Cắt các nhánh lớn

• Xác định điểm cắt tối ưu để nhánh rơi theo hướng an toàn.
• Dùng hệ thống dây neo để kiểm soát tốc độ rơi.
• Cắt từng phần nhỏ nếu không gian hẹp, tránh rơi đột ngột.

Cắt thân cây

• Tiến hành từ trên xuống dưới, cắt từng đoạn nhỏ.
• Đảm bảo mỗi đoạn rơi có kiểm soát, không làm ảnh hưởng đến khu vực xung quanh.
• Nếu cần, sử dụng cần cẩu để hỗ trợ di chuyển thân cây xuống mặt đất.
• Xử lý tình huống cây không ổn định: Nếu cây có dấu hiệu nghiêng bất thường, rung lắc mạnh hoặc rễ không chắc chắn, cần:
  • Tăng cường hệ thống dây neo để giữ cây ổn định trước khi cắt.
  • Xác định và loại bỏ các yếu tố gây mất cân bằng, chẳng hạn như cành lớn gây lệch trọng tâm.
  • Sử dụng máy đo độ nghiêng để kiểm tra tình trạng thân cây và điều chỉnh kế hoạch cắt nếu cần.
  • Nếu cây có nguy cơ đổ đột ngột, nên sử dụng cần cẩu hoặc dây kéo để kiểm soát hướng đổ an toàn.
  • Bố trí khu vực sơ tán khẩn cấp cho công nhân trong trường hợp cây mất ổn định ngoài dự kiến.
• Tiến hành từ trên xuống dưới, cắt từng đoạn nhỏ.
• Đảm bảo mỗi đoạn rơi có kiểm soát, không làm ảnh hưởng đến khu vực xung quanh.
• Nếu cần, sử dụng cần cẩu để hỗ trợ di chuyển thân cây xuống mặt đất.

BƯỚC 4: XỬ LÝ GỐC CÂY & DỌN DẸP

• Sử dụng máy nghiền gốc nếu cần loại bỏ hoàn toàn.
• Nếu để lại gốc cây, có thể xử lý bằng thuốc diệt rễ để ngăn mọc lại.
• Trong trường hợp gốc cây nằm gần hệ thống công trình ngầm (ống cấp thoát nước, cáp điện, cáp viễn thông…), cần khảo sát và xác định chính xác vị trí các công trình này trước khi thi công. Sử dụng phương pháp đào thủ công hoặc máy móc nhỏ để tránh gây hư hại. Có thể kết hợp kỹ thuật hút chân không hoặc cắt rễ thủ công để giảm thiểu xâm phạm hạ tầng.
• Thu gom cành cây, gỗ thừa và dọn sạch hiện trường.
• Đánh giá lại khu vực sau khi hoàn tất, đảm bảo không còn nguy hiểm tiềm ẩn.

BƯỚC 5: TỔNG KẾT & BÁO CÁO

• Họp đánh giá sau công việc: Điều gì đã làm tốt? Điều gì có thể cải thiện?
• Kiểm tra lại thiết bị, bảo trì hoặc thay thế nếu có hư hỏng.
• Lập biên bản hoàn thành công việc, báo cáo với khách hàng hoặc chính quyền địa phương.
• Đưa ra các khuyến nghị bảo dưỡng hoặc trồng cây thay thế nếu cần.

KẾT LUẬN

Thực hiện đúng quy trình này giúp đảm bảo an toàn, hiệu quả và bảo vệ môi trường khi cắt cây trong không gian hẹp. Mọi thành viên tham gia phải tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn trên để hạn chế tối đa rủi ro.