KỸ THUẬT DUY TRÌ CÂY LEO

Giới thiệu về cây leo

Cây leo là nhóm thực vật có thân mềm hoặc thân gỗ, phát triển bằng cách bám vào các giá đỡ như hàng rào, giàn leo, tường, cột hoặc các cây lớn khác. Chúng được sử dụng phổ biến trong cảnh quan đô thị, công viên, vườn hoa, biệt thự và công trình xanh để tạo bóng mát, giảm tiếng ồn, tăng độ che phủ xanh và làm đẹp không gian sống.

Phân loại cây leo

Cây leo được chia thành ba nhóm chính:

1. Cây leo thân quấn: Cây leo bằng cách quấn quanh trụ hoặc giàn, ví dụ: Móng cọp, Đậu biếc, Ti gôn, Hồng leo.
2. Cây leo tua cuốn: Cây có tua cuốn giúp bám vào bề mặt, ví dụ: Dây bầu, Dây su su, Dây chanh leo.
3. Cây leo rễ bám: Cây leo nhờ rễ phụ bám vào tường hoặc bề mặt thô ráp, ví dụ: Trầu bà, Trúc đằng, Thường xuân.

Kỹ thuật duy trì cây leo

Chuẩn bị dụng cụ

Trước khi thực hiện duy trì cây leo, cần chuẩn bị các dụng cụ phù hợp:

• Dụng cụ chăm sóc: Dầm, cuốc nhỏ, kéo tỉa cành, vòi tưới, dây kẽm, giàn leo.
• Dụng cụ bảo hộ lao động: Găng tay, kính bảo hộ, thang, dây an toàn (đối với cây leo cao trên 3m).

Làm cỏ, vệ sinh gốc cây

• Tần suất: Trung bình 12 lần/năm (1 lần/tháng).
• Quy trình:
  • Dùng dầm hoặc cuốc nhỏ xới xáo nhẹ xung quanh gốc cây.
  • Loại bỏ cỏ dại, cây dại xung quanh gốc.
  • Thu dọn cỏ và rác tập kết đúng nơi quy định.

💡 Lưu ý: Khi làm cỏ cần cẩn thận để tránh làm tổn thương bộ rễ của cây leo, đặc biệt là cây có rễ bám như Trầu bà, Thường xuân.

Cắt tỉa và tạo giàn leo

Cắt tỉa cây leo

• Mục đích: Giúp cây phát triển khỏe mạnh, kích thích ra nhánh mới, kiểm soát kích thước cây và loại bỏ lá già, sâu bệnh.
• Thời điểm cắt tỉa:
  • Mùa xuân: Cắt tỉa mạnh để thúc đẩy cây phát triển mới.
  • Mùa hè: Cắt tỉa nhẹ để duy trì tán lá đẹp.
  • Mùa thu: Tạo dáng và kiểm soát sự lan rộng.
• Phương pháp cắt tỉa:
  • Cắt bớt ngọn chính khi cây đạt độ cao mong muốn để kích thích phân nhánh.
  • Loại bỏ cành khô, héo, bị sâu bệnh.
  • Hạn chế cắt tỉa vào mùa mưa để tránh nấm bệnh.

Tạo giàn leo

• Với cây leo thân quấn: Dùng dây kẽm hoặc lưới nhựa để dẫn hướng thân cây.
• Với cây leo tua cuốn: Dựng giàn bằng gỗ, tre hoặc thép để tạo điểm bám.
• Với cây leo rễ bám: Hướng dẫn cây bám vào tường hoặc sử dụng lưới hỗ trợ.

💡 Ví dụ thực tiễn: Đối với Dây sử quân tử (dây giun), cần tạo giàn cao trên 2m để cây có không gian phát triển tối đa.

Tưới nước và bón phân

Tưới nước

• Tần suất: Trung bình 72 lần/năm (1-2 lần/tuần).
• Lượng nước:
  • Mùa khô: 3-5 lít nước/gốc/lần tưới.
  • Mùa mưa: Chỉ tưới khi đất khô.
• Kỹ thuật tưới:
  • Tưới vào sáng sớm hoặc chiều tối để tránh bay hơi nhanh.
  • Tưới nhẹ nhàng, không tưới quá mạnh làm trôi đất.

Bón phân

• Loại phân: Phân hữu cơ (phân vi sinh, phân chuồng hoai mục) kết hợp phân NPK.
• Tần suất: 4 lần/năm (vào đầu mùa mưa, giữa mùa mưa, đầu mùa khô, giữa mùa khô).
• Phương pháp:
  • Rải phân quanh gốc, xới nhẹ để phân thấm vào đất.
  • Tưới nước ngay sau khi bón phân.

💡 Lưu ý: Với cây Hồng leo, nên bón thêm phân Kali để kích thích hoa nở rực rỡ.

Phòng trừ sâu bệnh

• Các loại sâu bệnh phổ biến:
  • Bọ trĩ, nhện đỏ: Hút nhựa cây, làm lá xoăn lại.
  • Rệp sáp: Bám vào thân và lá gây vàng lá.
  • Nấm phấn trắng: Xuất hiện trên lá, làm giảm khả năng quang hợp.
• Cách xử lý:
  • Biện pháp sinh học: Dùng nước tỏi, nước ớt phun lên lá để đuổi sâu bệnh.
  • Biện pháp hóa học: Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học như Neem oil, Trichoderma.
  • Biện pháp cơ học: Kiểm tra cây thường xuyên, cắt bỏ cành lá bị bệnh.

💡 Ví dụ: Khi phát hiện rệp sáp trên cây Chùm ớt, có thể lau bằng bông gòn thấm cồn 70%.

Trồng dặm cây leo chết

• Thời điểm trồng dặm: Mùa xuân và mùa thu là tốt nhất.
• Cây trồng dặm phải:
  • Cùng giống với cây cũ.
  • Độ cao tương đương cây hiện tại để đồng bộ cảnh quan.
• Kỹ thuật trồng:
  • Đào hố sâu hơn kích thước bầu cây khoảng 10cm.
  • Bổ sung đất trồng và phân hữu cơ.
  • Trồng cây nghiêng 15-30 độ để dễ bám vào giàn.

💡 Mẹo hay: Với cây Ti gôn, nên trồng ít nhất 2 cây cạnh nhau để tạo hiệu ứng rủ tự nhiên đẹp mắt.

Yêu cầu kỹ thuật

✅ Giàn leo chắc chắn, không gãy đổ.
✅ Lá xanh tốt, không vàng úa.
✅ Tán cây phủ đều, độ che phủ đạt tối thiểu 2/3 giàn.
✅ Không có sâu bệnh, không có cành khô.
✅ Gốc cây sạch sẽ, không có cỏ dại.

Kết luận

Duy trì cây leo đòi hỏi sự chăm sóc thường xuyên từ cắt tỉa, tưới nước, bón phân đến phòng trừ sâu bệnh. Bằng cách áp dụng đúng kỹ thuật, cây leo không chỉ giúp làm đẹp không gian mà còn cải thiện môi trường, giảm nhiệt đô thị và mang lại lợi ích sinh thái bền vững.

🚀 Áp dụng ngay những kỹ thuật trên để có một giàn cây leo xanh mát, đẹp mắt! 🌿🌿